همزمان با به قدرت رسیدن صفویان و رسمی شدن تشیع، مشهد از اهمیت ویژهای برخوردار شد و خصوصاً با رواج سنت وقف در این دوره، زمینهای زیادی وقف علی بن موسی الرضا شد که برای اداره این املاک منصبی به نام تولیت به وجود آمد. اواخر دورهٔ صفوی همزمان با نائبالتولیه میرزامحمدعلی، شورش افغانها اتفاق افتاد و باعث ضعف حکومت صوی و کاهش قدرت متولی شده بود تا اینکه در سال ۱۱۳۵ه.ق ملامحمد رونقی معروف به حاجی محمدبابا قدرتی از لوطیان مشهد که با حذف دیگر شورشیان مدت کوتاهی برای خود حکومتی تشکیل داده بود، شمسالدین محمد را به تولیت آستان قدس گماشت. متولیان آستان قدس در دوره صفویه به علت برخورداری از وجههٔ روحانی، مذهبی و قدرت مالی دارای نفوذ زیادی بودند و در مقاطعی که قدرت مرکزی دچار سستی میشد به عنوان قدرت مطلق در شهر اقدام میکردند، چنانکه در دوره شاه اسماعیل و شاه تهماسب عموماً قدرت افرادی که عهدهدار تولیت بودند از حاکم شهر بیشتر بود و همین امر در پارهای اوقات باعث بروز کشمکش بین حاکم شهر و تولیت وقت میگردید. تاریخ تحولات اداری آستان قدس و منصب تولیت در این دوره را در دو بخش: آغاز دوره صفوی تا پادشاهی شاه عباس و پادشاهی شاه عباس تا پایان دوره صفوی میتوان مورد بررسی قرار داد: هر چند مشهد از آغاز حکومت صفوی مورد توجه شاهان صفوی قرار داشت، اما به دلیل نبود قدرت حکومت مرکزی، تاخت و تاز ازبکها و ناامنی در خراسان، عملاً تا زمان شاه عباس نامی از آستان قدس و تشکیلات اداری حرم دیده نمیشود و اسناد باقیمانده از زمان صفوی مبین این نکته است که همزمان با پیروزی شاه عباس بر ازبکان و تصرف مشهد، سیستم اداری آستان قدس رضوی به وجود آمد و منصب تولیت عینیت یافت. This  data h as be᠎en c​re ated by GSA Content G​en erator  DEMO​.

بعد از ورود سادات رضوی در قرن نهم، نقابت بهطور مشترک بین این دو سلسله سادات تقسیم شد و تا زمان صفویه که سادات رضوی از نظر قدرت و ثروت بر سادات موسوی پیشی گرفتند، ادامه داشت. از متون تاریخی چنین برمیآید که منصب نقابت، ابتدا در اختیار علویان بوده و سپس از قرن پنجم و ششم به بعد، سادات موسوی نقابت و اداره حرم را به دست گرفتهاند. این آرامگاه با توجه به موقوفات بسیار آن، در ابتدا از جانب سادات رضوی و موسوی که اصطلاحاً «نقیب» شناخته میشدند، اداره میشد. نخستین نامزد ایران برای دریافت این جایزه فیلم سینمایی بچههای آسمان به کارگردانی مجید مجیدی بود که در جوایز اسکار ۱۹۹۹، برای دریافت جایزه اسکار فیلم خارجی نامزد شده بود. منتشر کرد و به بررسی چگونگی رویداد قتلهای زنجیرهای پرداخت که این کتاب توقیف و خود وی محاکمه شد. او شهاب حسینی تو فیلم ابان در خلال کتاب یک روایت تاریخی را نیز جلو میبرد که درآن از زمان جنگهای صلیبی و قبل از آن همیشه غرب میخواسته شرق را که او مترادف با تمدن اسلامی میداند نابود کند. در ۴ صفر ۹۵۸ه.ق به سبب بعضی از حکایات که تَرک ادب بوده باشد، از تولیت آستانه عزل شد اما او همچنان وزارت تمام خراسان سوای مشهد را برعهده داشت تا آنکه آوازه ساحری و پرداختنش به امور غریبه انتشار یافت. Da ta was gener at ed ​wi th G᠎SA C ontent Gen erator Demov ersi᠎on.

شهاب حسینی صدا و سیما

ایران گسترش یافت و بیش از چهار ماه تداوم داشت. در عهد پهلوی فصل جدیدی در تاریخ آستان قدس گشوده شد و به دستور رضاشاه عنوان متولیباشی به نیابت تولیت تغییر یافت و محمدولی خان اسدی به عنوان نخستین نائبالتولیه عصر پهلوی برگزیده شد و محمدصادق امیر عزیزی به عنوان آخرین نائبالتولیه قبل از انقلاب در تاریخ ثبت شدهاست. پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران، طرحهای مختلفی در توسعهٔ حرم اجرا شد و بیشترین حجم توسعه مربوط به این دوران بودهاست. شعر حجم گونهای از شعر نو فارسی است که از سالهای ۱۳۴۶ و ۱۳۴۷ رسماً موجودیت خود را اعلام کرد و یدالله رؤیایی و تنی چند از شاعران از جمله پرویز اسلامپور در آن سالها بیانیهٔ شعر حجم را نوشتند که برای نخستین بار در نشریهٔ ادبی بارو (۱۳۴۸) منتشر شد. اختصاری در مصاحبه با نشریهٔ «آسو» میگوید که او معمولاً ابتدا اشعارش را در کتابهایش منتشر کرده و سپس آهنگسازان و خوانندگان برای اجرای آنها به سراغش آمدهاند؛ ازهمینرو بیشتر آنها را شعر میداند تا ترانه. او بهطور اتفاقی با آیدا که مدیر یک مؤسسه خیریه است آشنا میشود و قرار میشود برای او سایت راه اندازی کند.

برخی از وظایف متولیان در این دوره حضور در مراسم آیینی (اعیاد و سوگواریها)، غبارروبی و تنظیف حرم، برپایی جشن و اطعام در ایام ولادت و تشویق ثروتمندان برای وقف موقوفه به آستانه، تعیین قاریان قرآن برای قرائت در صحنهای حرم، رتق و فتق امور مربوط به مکتبخانهها و مدارس و مواجب معلمان آنها به صورت نقدی و غیرنقدی، گسترش فرهنگ زیارت، نظارت بر آشپزخانه حرم، پرداخت کمکهای خیریه به کارمندان آستان، نظارت بر کمکهای آستانه به زائرین در ماههای خاص، نظارت بر صورت مخارج تهیه لباس و کفش برای اطفال مکتبخانه بود. در دورهٔ قاجار، مجموعه متولیباشی-نایبالتولیه و ناظرکل، تشکیلات داخلی آستانه و امور مربوط به موقوفات را بر عهده داشتند؛ به طوری که تمامی کارها با اطلاع آنها انجام میگرفت. اسناد مانده از دورهٔ صفوی در آستان قدس، مبین این است که تشکیلات این دوره یکپارچگی داشت و از نظمی برخوردار بود که تا پایان صفوی ادامه داشت.

C​onte nt was created  wi th the help ᠎of GSA C ontent  Generator Demoversion.

اگر شما این مقاله را تحسین می کنید، مایلید اطلاعات بیشتری در مورد اینجا کلیک کنید بدست آورید به سایت ما مراجعه کنید.